Austro-węgierskie służby tyłowe w kampanii karpackiej 1914–1915

Logistyka: zaopatrywanie wojska (jedzenie, amunicja, mundury, buty, drut kolczasty…), to kluczowe, lecz nie łatwe zadanie, od którego zależy nie tylko prowadzenie walki, ale i jej finał. Większość miłośników historii skupia się na szarży, bohaterstwie, geniuszu wodza. Pewnie dlatego, że to łatwiejsze, bardziej „kolorowe”, i chyba nawet ciekawsze niż znojna, powtarzalna praca służb zaopatrzeniowych. Ci jednak, którzy naprawdę studiują sztukę wojenną wiedzą, że to logistycy, kwatermistrzowie, zaopatrzeniowcy i oficerowie sztabowi decydują najczęściej o wygranej wojnie.

Zagadnienia wojny w górach nie znalazły się w centrum zainteresowania teoretyków wojny. Taki stan rzeczy przełożył się na poważne braki w praktycznym przygotowaniu europejskich armii do działań na obszarach o takim charakterze. Objawiało się to w wyposażeniu oddziałów, postanowieniach regulaminów, które w sposób bardzo zdawkowy definiowały działania wojska w górach. Pomijano również znaczenie formowania specjalnych formacji przeznaczonych do walk górskich.  Zjawiska te nie ominęły także państw, z  dużym odsetkiem terenów górskich. W Austro-Węgrzech specjalne formacje utworzono dopiero w 1906 roku.

Kampania karpacka 1914-1915, czyli nowe wyzwania przedłużającej się wojny

Rozwój wypadków w pierwszym roku Wielkiej Wojny zweryfikował postawę reprezentowaną przez teoretyków sztuki wojennej w drugiej połowie XIX wieku. Na przełomie 1914 i 1915 roku na kilku teatrach działań walczące armie zostały zmuszone do prowadzenia operacji w trudnych warunkach górskich. Nie inaczej było na froncie wschodnim, gdzie austro-węgierskie i rosyjskie armie walczyły wzdłuż grzbietu Karpat. Podczas przeszło czteromiesięcznej kampanii cesarsko-królewska armia mierzyła się nie tylko z oddziałami przeciwnika, lecz także z przeszkodami związanymi z uwarunkowaniami topograficznymi i klimatycznymi.

Główny ciężar zapewnienia zaopatrzenia niezbędnego dla funkcjonowania oddziałów w polu spadł na barki służb tyłowych. W języku polskim brakuje także pozycji naukowych poświęconych militarnym aspektom karpackich zmagań. Dotychczas również nie ukazała się praca poświęcona funkcjonowaniu oddziałów tyłowych habsburskiej armii w czasie kampanii przełomu 1914 i 1915 roku.

Dlatego z wielką przyjemnością wydajemy doktorat Jana Błachnio o logistyce w armii austro-węgierskiej podczas kampanii karpackiej w latach 1914–15. Promotorem pracy był dr hab. prof. UW Piotr Szlanta, a jednym z recenzentów dr hab. prof. UMK Jarosław Centek. Obaj wybitni recenzenci podkreślili wśród zalet przejrzyste przedstawianie danych liczbowych za pomocą licznych tabel oraz wykresów. Co więcej, dane te każdorazowo zostały one szczegółowo przeanalizowane oraz objaśnione w tekście zasadniczym.

Warto podkreślić, ze autor wykonał wyjątkową  pracę tworząc zestawienia z szeregu pojedynczych, niejednokrotnie niekompletnych, meldunków.  Dowodzi to niewątpliwie  eksperckiej  znajomości opisywanych zagadnień. Mamy nadzieje, że wspólnie z autorem, zbudowaliśmy opracowanie, w zamyśl wzorcowe dla pasjonatów jak i studentów wojskowej logistyki.