Flotylla Kaspijska 1722–1945. Zarys dziejów

Opis przedmiotu

Flotylla Kaspijska 1722–1945. Zarys dziejów

Michał Glock

Morze Kaspijskie zdaje się leżeć na uboczu wielkiej polityki. Znacznie częściej zajmujemy się krajami kaukaskimi, Gruzją czy Czeczenią ze względu na ich położenie geopolityczne. Ujście Wołgi oraz Azerbejdżan pojawiają się tylko w kontekście tamtejszego słynnego kawioru i wydobywanej ropy naftowej.

Niniejsza praca ma ambicje przestawienia po raz pierwszy tematu wojen na Morzu Kaspijskim w sposób całościowy, z naciskiem na XX wieczną historię militarną tego regionu. Jest to temat, który w polskiej nauce był dotąd nieobecny. Głównymi zagadnieniami będą dwa wielkie konflikty zbrojne – wojna domowa oraz Wielka Wojna Ojczyźniana. W pierwszej kolejności zostaną pokazane walki pomiędzy okrętami Rosji Sowieckiej, siłami angielskimi i białogwardyjskimi w latach 1917–1920 wraz z tłem politycznym przemian w republikach kaukaskich ze szczególnym uwzględnieniem Azerbejdżanu.

W dalszej części publikacji omówiony będzie całokształt działań Flotylli Kaspijskiej w czasie Wielkiej Wojny Ojczyźnianej w latach 1941–1943, czyli w okresie, gdy flotylla wykonywała działania operacyjne związane głównie z ochroną żeglugi przed niemieckim lotnictwem.]

Podstawą opracowania są materiały archiwalne, zarówno te wydane w formie zbiorów dokumentów, jak i materiały, które po raz pierwszy udało się pozyskać z Centralnego Archiwum Marynarki Wojennej Federacji Rosyjskiej mieszczącego się w Gatczynie (pod Sankt Petersburgiem). Zgodę na badania w zakresie działalności operacyjnej Flotylli Kaspijskiej wydano w Ministerstwie Obrony Federacji Rosyjskiej w sierpniu 2012, a same badania przeprowadzono w październiku tego samego roku. Nie ulega wątpliwości, że materiały tam pozyskane, z których część jest w formie elektronicznej w posiadaniu autora, mają bardzo dużą wartość poznawczą i rzucają zupełnie nowe światło na część opisywanych wydarzeń. Po raz pierwszy do dyspozycji badacza udostępniono na przykład dzienniki dowództwa flotylli i sztabu (wcześniej dokumenty te były utajnione).

Kolejna – po dwutomowej historii działań Floty Czarnomorskiej w latach 1941–1944 – książka Michała Glocka wydana przez Wydawnictwo Tetragon. Tym razem, obficie korzystając z rosyjskich archiwów, autor zajął się nie opisaną szerzej w polskiej historiografii Flotyllą Kaspijską – od momentu jej powstania aż do końca II wojny światowej. Wojny z Persją i Turcją, umacnianie władztwa Rosji na Zakakukaziu i w Azji Centralnej, walki z obcą interwencją podczas rewolucji bolszewickiej, działania podczas kampanii stalingradzkiej – wszystko to Czytelnik znajdzie w książce ilustrowanej ponad 100 zdjęciami, dziewięcioma mapami i szkicami. Ponadto na 19 stronach Autor pomieścił plany i szkice okrętów oraz samolotów, nie zapominając o kolorowych schematach malowania i kamuflażu.