Klemens Nussbaum
Dr Klemens Nussbaum to postać nietuzinkowa. W 1941 r. wcielony do Armii Czerwonej, ranny pod Stalingradem, potem żołnierz 1. Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki i 1. Armii LWP, uczestnik bitwy pod Lenino, po wojnie oficer zawodowy, na koniec w stopniu pułkownika.
Po antysemickich wydarzeniach lat 1967–68 uciekinier – wraz z rodziną – do Izraela. Pod koniec 1969 roku Nussbaumowie dotarli do Izraela i zamieszkali w Nazarecie, gdzie trafili do centrum absorbcji dla emigrantów i spędzili tam rok na nauce języka hebrajskiego. W roku 1971 otrzymał stypendium doktoranckie na Uniwersytecie Telawiwskim, z którego trudno było się utrzymać. Żona Stanisława nie pracowała ze względów zdrowotnych. Dlatego Klemens Nussbaum podjął dodatkową pracę w piekarni, gdzie pracował fizycznie od 4 do 8 rano, skąd jechał na uniwersytet, cały czas pracując nad swoim doktoratem.
Praca doktorska dr. Klemensa Nussbauma pt. Udział Żydów w organizacji i działaniach bojowych Armii Polskiej w ZSRR, obroniona na Uniwersytecie Telawiwskim w 1977 r. i pod zmienionym tytułem wydana później drukiem w języku hebrajskim, to nader ciekawy przyczynek do dziejów ludowego Wojska Polskiego. O jej wartości decyduje nie tyle baza źródłowa, z konieczności ograniczona, ile osobiste doświadczenie autora, od podszewki znającego tę armię i jej ludzi od samych początków.
Po obronie doktoratu Klemens Nussbaum pracował dalej na uniwersytecie i w piekarni, a w latach 1977–1978 dodatkowo w gazecie „Nowiny Kurier” w Tel Awiwie. We wrześniu 1980 r. Nussbaumowie wyemigrowali do Niemiec, gdzie Klemens został zatrudniony jako sekretarz gminy (dyrektor zarządzający) w gminie żydowskiej w Akwizgranie, co wiązało się z otrzymaniem prawa stałego pobytu w Niemczech. Ułatwił to tytuł doktora oraz znajomość języków obcych (polski, rosyjski, jidysz, hebrajski, ukraiński, niemiecki). Dzięki prawu do stałego pobytu mógł w przyszłości otrzymywać emeryturę. Nussbaumowie mieszkali w Akwizgranie w latach 1980–89, a na dwa miesiące przed śmiercią Klemensa (9 kwietnia 1989 r.) przenieśli się do Kolonii.
Nakładem Wydawnictwa Tetragon ukazała się jego praca doktorska pod zmienionym tytułem Historia złudzeń. Żydzi w Armii Polskiej w ZSRR 1943–1945.
